LỄ VÀ NGHĨA

Khách quý đến thăm gia đình em cậu là bác của con dâu em vợ tôi làm lãnh đạo một cơ quan cấp tỉnh. Mấy anh em gia đình vợ tôi sống gần nhau nên mọi việc lớn, bé chúng tôi thường không thể vắng mặt. Bữa cơm đãi khách hôm nay là cuộc gỡ thân tình của gia đình, tôi không thể không có mặt cũng là dịp gặp gỡ của hai ông bác.Tôi biết vị khách quý này khi tôi đứng trên bục, còn anh ngồi dưới lớp nghe giảng bài.Với tôi chỉ 13 năm đứng lớp, số “ khách” như anh không it cũng chẳng nhiều. Dấu ấn sâu đậm của vị “ khách “ để lại là " hành động" sau bữa cơm và đó là lý do thôi thúc tôi ghi lại mấy dòng này.

Tôi gắn bó cuộc đời mình với ngành Giáo dục, vì giáo dục nhưng số phận rủi ro chỉ cho tôi 2 năm làm công tác chủ nhiệm lớp, công việc mà tôi yêu thích nhất. Lớp tôi chủ nhiệm sang năm cuối phải bàn giao cho một thầy giáo khác, còn tôi ngoài thời gian lên lớp theo bộ môn phụ trách chỉ làm việc loong toong khác đến tận ngày về vườn, vì thế dù có nhiều học trò nhưng tôi không có điều kiện gần gũi như khi làm giáo viên chủ nhiệm lớp. Không phải tôi là người làm giáo dục, mà ai đã đi qua trường học đều phân định rõ sự khác nhau thầy giáo chủ nhiệm lớp và thầy giáo bộ môn. Tôi không phải là giáo viên chủ nhiệm của vị “ khách” học trò cũ hôm nay.

Sau bữa cơm, như bất kỳ gia đình nào có khách đến chơi nhà, các cháu lấy khăn, nước để khách lau tay. Tôi thì có thói quen sau khi dùng bữa là phải vào phòng tắm để dùng nước thoải mái. Khi thấy tôi đi vào phòng tắm, các cháu mời vị “ khách “ lau tay song vị “ khách bác"  không dừng lại, tiếp bước theo tôi và bảo các cháu, các bạn có biết người khách ấy bảo thế nào không ?. Câu trả lời thế này, tôi ghi lại nguyên văn câu nói : “ Thầy giáo của bác vào phòng tắm để lau tay, bác lại dám dùng nước ở đây để lau tay à “? Và người học trò , vị lãnh đạo cơ quan cấp tỉnh đó theo chân tôi cùng vào phòng tắm, nhưng anh đứng ngoài, đợi tôi bước ra rồ anh mới bước vào.

Những năm tôi đi dạy học các nhà trường chưa có câu “ Tiên học lễ, hậu học văn “ hô hào  làm khẩu hiệu, nhưng học trò, con người ngày ấy, lễ và nghĩa là như vậy đấy. Để đánh giá một con người, có khi phải chờ hết cả cuộc đời, nhưng chỉ cần một câu nói, một việc làm nhỏ, ta cũng biết được phẩm chất của con người đó.

Viết mấy dòng này tôi lại muốn giải tỏa suy nghĩ của riêng mình và là suy nghĩ riêng thôi. Nghề dạy học của tôi luôn tiếp xúc với thế hệ trẻ.Sau khi ra trường họ lăn lộn với nhiều môi trường khác nhau trong cuộc sống, rèn luyện, phấn đấu trở thành nhà lãnh đạo, nhà quản lý, doanh nhân thành đạt ... .Quy luật là thế. Tôi làm nghề dạy học, họ cũng thế. Tôi làm nghề khác họ cũng thế. Ấy mà khi các học trò cũ trưởng thành, mọi người ( ngoài xã hội ) thường gắn cho tôi người nọ, người kia là học trò anh đấy. Mà tôi thì như đã dốc bầu tâm sự, ngoài 2 năm may mắn làm giáo viên chủ nhiệm, các buổi lên lớp theo bộ môn chỉ chăm chăm vào giáo án, vào sách giáo khoa chứ biết làm gì hơn về kiến thức lãnh đạo, về quản lý, về kinh doanh ... mà nhận công đào tạo họ về phần mình. Điều chắc chắn mà tôi dám nhận chỉ là : “ thời một vị lãnh đạo, quản lý, doanh nhân thành đạt nào đấy đang ngồi trên ghế nhà trường vào những năm tôi làm việc ở đó thì tôi được họ gọi là thầy giáo và nhờ vậy bây giờ mọi người biết đến tôi là nhờ danh tiếng các vị học trò ấy , còn tôn sư trọng đạo dù là truyền thống của dân tộc nhưng ứng xử thế nào là quyền, là nhận thức, là trình độ văn hóa của người ngồi dưới lớp chứ không phải thuộc phía người đứng trên bục giảng “

Đó cũng là suy nghĩ về lễ nghĩa của riêng tôi

Tháng 11- 2016
Nhân gặp trò cũ và đón ngày NGVN
NC