MÙA VU LAN 2016 
Con suốt đời thầm lặng .
Lẽo đẽo theo mọi người.
Túi trên vai cần mẫn .
Nhặt câu thơ gãy rơi .
Đem về xây tổ ấm .
Kết nối hóa hồn tôi .
Thành hoa đem tặng Mẹ .
Người đẹp nhất trên đời .
VT 8 - 2016

KỶ NIỆM KHÔNG QUÊN

Đó là kỷ niệm về một cô giáo trẻ ôm tôi thật chặt khi tôi ngấp nghé độ tuổi U70 .

                                                                             *
                                                                            * *
Con gái anh bạn " Hội Lợn " ( Hội những người sinh năm Đinh Hợi ) của tôi ở Hà Nôi là Hiệu trưởng trường Mầm non một Công ty liên doanh với nước ngoài. Cháu gọi cho tôi tỏ ý đơn vị cháu muốn làm từ thiện cho một số học sinh miền núi khó khăn và nhờ tôi tư vấn về đối tượng đến tặng quà.

Nội dung cháu thông báo: trường cháu sẽ đến tặng quà hai trường Mầm non hoặc Tiểu học với 200 suất cho mỗi đơn vị. Mỗi suất gồm một bộ quần áo, chăn, giày, dép, cặp và vở học sinh . Ngoài quà tặng cá nhân, tập thể trường còn nhận thêm gạo, mỳ tôm, thực phẩm phục vụ cho học sinh nội trú.

Tôi nhận lời giúp cháu và trực tiếp báo cáo với Phòng GD&ĐT huyện để lãnh đạo phòng chỉ đạo việc tặng quà được phân phối đều ở các trường học và gợi ý cháu làm việc trực tiếp với phòng GD&ĐT. Nhất trí với đề nghị của tôi nhưng cháu muốn ngày giao nhận quà tôi tham gia cùng đoàn. Tôi thì nghỉ hưu đã gần chục năm và chuyển công tác đến đơn vị khác đã mười lăm năm nên cũng muốn ghé thăm để chứng kiến những đổi thay của trường học vùng cao.

Đúng hẹn, tôi cùng Trưởng phòng GD&ĐT huyện đón đoàn và đến thẳng trường Mầm non Trung Sơn. Xuống xe, đã thấy cô giáo Hiệu trưởng nhanh nhẹn bước vội về phía chúng tôi và luôn miệng :
Thầy. Em chào thầy. Ôi lâu lắm rồi mới lại được gặp thầy ... , vừa đi cô vừa đưa hai tay dương cao chào đón. Gặp nhau. Tôi đưa tay ra phía trước nhưng cô giáo lại bảo : Không, không em không bắt tay mà em phải được ôm thầy cơ. Nói rồi cô choàng lấy ôm tôi thật chặt giữa sân trường với sự ngỡ ngàng của các cô giáo trẻ, phụ huynh học sinh và các thành viên của đoàn từ Hà Nội về đây. Tôi thực sự xúc động với tình cảm chân thật của một giáo viên dành cho mình mà trong thâm tâm, tôi nghĩ mình chưa xứng đáng được dành tình cảm yêu mến như vậy. Tôi vòng hai tay ôm lấy cô giáo với tình cảm người anh với em gái, thủ trưởng và chiến sĩ trên cùng trận tuyến năm xưa .Thật tiếc là không ai kịp ghi lại một tấm hình mặc dù trong đoàn rất nhiều người có phương tiện ghi hình, mặt khác mọi người cũng không nghĩ tôi được đón bằng tình cảm đặc biệt như vậy để ghi hình. Là Hiệu trưởng, phải bận rộn làm việc với đoàn nhưng cô luôn tranh thủ ôn lại những kỷ niệm những ngày cùng làm việc. Tôi thì không nhớ hết nhưng cô bảo : Có lần, trời mưa mấy ngày, khi về họp tại phòng GD&ĐT, thầy hỏi em từ trường về phòng bằng phương tiện gì . Em trả lời là vừa đi bộ, và đi nhờ xe công nông một chặng. Nghe vậy, thầy quay lại bảo cán bộ nghiệp vụ phòng phải truyền đạt ngắn gọn để chúng em còn kịp về đến nhà trước khi trời tối. Em nhớ lắm .

Xin dành vài lời về cô Hiệu trưởng. Là một cô gái người dân tộc Mường xã Trung Sơn, sau khi học xong THCS, xin Chủ tịch xã hợp đồng dạy lớp Mẫu giáo 3 độ tuổi . ( Giáo viên Mầm non các xã ngày ấy do Chủ tịch xã hợp đồng và trả lương bằng thóc theo vụ hoặc cấp đất để tự lo lương thực ). Rồi cô được cử phụ trách xây dựng, quản lý phong trào Mẫu giáo xã. Vượt qua bao khó khăn với công việc gia đình khi chồng ở nhà làm ruộng và nuôi con ăn học như bao cô gái khác, cô đã đi học thêm để hoàn thành chương trình Trung học Bổ túc văn hóa rồi theo học và tốt nghiệp trình độ Đại học Sư phạm Giáo dục Mầm non .

Cô giáo đã ôm tôi giữa sân trường và để lại kỷ niệm không quên trong tôi là cô giáo Đinh Thị Đào, Hiệu trưởng trường Mầm non xã Trung Sơn, Yên Lập.

                                                                                     NC

NÀNG THƠ

Long lanh như giọt sương mai
Dịu dàng, phảng phất hương nhài thoảng qua
Nhẹ nhàng cánh én thu đưa
Vọng ngân nga tiếng chuông chùa ven sông
Thơm thơm hương lúa lên đòng
Em thanh khiết tựa nụ hồng mùa xuân .
Như bông Quỳnh nở trắng ngần
Đẹp như trăng giữa đêm rằm em ơi

Làm say, tỉnh cả đời tôi.
Làm nghiêng ngả cả đất trời : Nàng Thơ

DẠI- KHÔN - ĐƯỢC - MẤT

Về già lẩm cẩm so đo
Dại- Khôn - Được- Mất, Trời cho những gì ?
Liệt kê -Trừ - Cộng - Nghĩ suy
Ông Trời chẳng có cho gì ai đâu
Vườn cây, xe máy, nhà lầu
Bàn tay chai sạn bạc đầu mà ra
Tình Người sâu đậm, mặn mà
Được Người yêu mến, bởi ta yêu Người
Cho nên muôn sự trên đời
Tự ta đâu phải ai người cho ta

Nếu dùng chước quỷ, mưu ma
Mua quan bán chức, vòi quà của dân …
Nghĩ rằng khôn, biết xoay vần
Quay theo chiều gió vinh thân một đời
Được ? - Ừ được đấy ai ơi
Mất ? - Thì đánh mất con người mình thôi !

Luật Trời Nhân Quả định rồi
Dại, Khôn, Được, Mất trên đời ở ta.

Tư liệu

GHI CHÉP Ở BỆNH VIỆN ĐA KHOA YÊN LẬP

                      GHI CHÉP Ở BỆNH VIỆN ĐA KHOA YÊN LẬP

                                           Ghi chép của N.C

                                        ­­­­­­­­­­­-----------------------------

                         

           16 giờ ngày... tháng... năm 2016

          Tôi hớt hải đưa người nhà nhập viện khám bệnh. Vào thời điểm này các con tôi đều đang ở cơ quan, trường học hay nơi làm việc không thể gọi điện thoại về giúp tôi đưa bệnh nhân vào viện. Mà có gọi được con cháu thì từ lúc nhận được tin, sắp xếp báo cáo lãnh đạo, xin phép thật nhanh để về đến nhà thì bệnh nhân sẽ càng nguy kịch. Những người trẻ khỏe , người thân cũng đang làm việc ngoài đồng xa hoặc bận rộn chăm lo công việc gia đình. Những người láng giềng ở nhà đều già cả, sức khỏe chẳng hơn gì tôi. Để kịp thời khám chữa bệnh, không còn con đường nào khác, một già, một bệnh nhân dắt díu nhau đi. Cũng phải nói thêm, dù là người địa phương nhưng tôi may mắn đã lâu không phải vào khám điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Yên Lập. Thỉnh thoảng có việc đến thăm bà con, anh em nằm điều trị trong viện hay có việc riêng gì tôi cũng chỉ lướt qua. Đó là cái may về sức khỏe nhưng cái không may lại ở chỗ khi vào bệnh viện tôi chẳng quen biết ai để mà cầu cứu, nhờ giúp đỡ cả.

          Đưa bệnh nhân vào nơi chờ đợi, tôi lạ lẫm bởi phòng chờ của bệnh nhân  làm thủ tục khám chữa bệnh đã được mở rộng, bố trí sắp xếp lại. Một không gian thoáng đãng có nhiều hàng ghế sắp xếp ngăn nắp, hàng lối gọn gàng. Tôi lúng túng đưa mắt dò tìm nơi mình cần tiếp cận, chưa biết phải bắt đầu từ đâu . Thấy một ông già khắc khổ, mái tóc điểm bạc, bơ phờ, độ tuổi bảy mươi cùng bệnh nhân dìu nhau chưa biết làm gì, một nữ viên chức mang thẻ công vụ tiến lại lễ phép : Thưa ông, ông muốn khám bệnh mời ông đem thẻ bảo hiểm ( nếu có ) và sổ khám  bệnh đến ở chỗ kia. Người nữ nhân viên phục vụ NƠI TIẾP ĐÓN VÀ HƯỚNG DẪN BỆNH NHÂN chu đáo, lễ phép vừa chỉ tay, một tay bá vào lưng hướng dẫn cho tôi đi đến nơi làm thủ tục. Người nhà mà tôi đưa vào khám, điều trị dù đã có thẻ bảo hiểm tự nguyện nhưng cũng lần đầu vào viện nên chưa có SỔ KHÁM BỆNH. Đến phòng THANH TOÁN VIỆN PHÍ, hỏi mua và nhận cuốn sổ tôi đưa 100.000 đồng để trả tiền mua sổ. Chắc không có tiền lẻ, và biết tôi đang lo lắng cho người bệnh, người nhân viên ở phòng Thanh toán Viện phí trả lại tờ 100.000 đ và bảo : Cháu xin biếu ông .Tôi như chiếc máy, cầm cuốn sổ và tờ giấy bạc vội vã nói lời cảm ơn mà không biết người nhân viên đã tặng cho tôi quyển sổ khám bệnh đó tên gì. Hoàn thành hồ sơ nhanh chóng, tôi lại được hướng dẫn đưa bệnh nhân đến phòng khám số I sát ngay phòng chờ của người đến khám bệnh. Do mặt bị sưng không thấy đường đi tôi phải dìu người bệnh vào trong phòng, chứng kiến lời thăm hỏi ân cần, ôn hòa, từ tốn của thầy thuốc phòng khám. Sau khi kiểm tra, người thầy thuốc khám bệnh đi ra khỏi phòng. Một lát sau một thầy thuốc khác mặc áo blu trắng tiếp tục kiểm tra lại bệnh nhân. Tôi không hiểu hai thầy thuốc nói với nhau điều gì , nhưng  dự đoán họ trao đổi với nhau để thống nhất kết luận và cho vào Viện điều trị. Sau khi hỏi kỹ tình trạng của bệnh nhân, biết bệnh tình của bệnh nhân không đến nỗi nguy hiểm, gia đình tôi tuy không xa bênh viện nhưng ngoài bệnh nhân, nhà chỉ có hai ông bà già không có điều kiện đi lại chăm sóc, tôi xin được điều trị ngoại trú.  Ra khỏi phòng khám tôi lại được hướng dẫn đến phòng nhận thuốc, phòng thanh toán và rời Bệnh viện. Lúc này đã hơn 17 giờ nhưng về mùa hè nên mặt trời vẫn chưa kịp xuống núi.

          Ngày ... tháng  ... năm 2016
         

          Mấy ngày sau, điều trị theo hướng dẫn cuả bác sĩ, bệnh tình của bệnh nhân thuyên giảm dần rồi khỏi hẳn.Niềm vui tràn ngập. Niềm vui không chỉ người nhà khỏi bệnh mà còn ở chỗ, trong lúc khó khăn, khi tâm trạng còn rối bời tôi được mọi người giúp đỡ. Thái độ, cung cách làm việc của các Bác sĩ, thầy thuốc, nhân viên phục vụ của Bệnh viên Đa khoa Yên Lập có nhiều đổi mới . Tôi quyết định ghi lại mấy dòng này để mong được nhiều người cùng biết, cũng là để thể hiện tấm lòng tri ân với các thầy thuốc. Một khó khăn nhỏ khi tôi viết mấy dòng này là ngày đưa bệnh nhân vào viện, tâm trạng tôi hết sức lo lắng nên không hề để tâm đến các bộ phận nào đã giúp đỡ mình mang , chứ nói gì đến tên các Bác sĩ, thầy thuốc, nhân viên tận tình giúp đỡ mặc dù ai cũng mang Thẻ công vụ với họ tên, chức danh của mình trước ngực. Thế là tôi quyết định quay lại Bệnh viện ghi lại tên các bộ phận, phòng chức năng để về bổ sung đầy đủ vào mấy dòng ghi chép này như đã nêu trên, còn họ tên các thầy thuốc, nhân viên phục vụ thay đổi hàng ngày nên tôi đành chịu vậy.

           Để khẳng định chắc chắn hơn những điều mình thấy, tôi quyết định dạo quanh một vòng quanh Bệnh viện. Quy mô, cơ sở vật chất, máy móc, thiết bị khám chữa bệnh được trang bị, nâng cấp thì ai cũng rõ.Trình độ, năng lực chuyên môn khám, điều trị cho bệnh nhân cũng cần phải có thời gian chứ không thể đòi hỏi chuyển biến trông thấy trong ngày một, ngày hai. Qua chuyện trò với các bệnh nhân đang điều trị và những người kiểm tra sức khỏe tại phòng khám, các bệnh nhân cho biết đã có những Bác sĩ tốt nghiệp hạng ưu ở trường Y về đây công tác hay có Bác sĩ vững vàng tay nghề đang được bệnh viện tiếp tục gửi đi đào tạo để nâng cao trình độ, tay nghề phục vụ lâu dài. Vấn đề trước mắt, vấn đề quan trọng là con người, là cung cách làm việc, cung cách quản lý đội ngũ cán bộ, nhân viên. Vấn đề này cũng được lãnh đao Sở Y tế nhìn nhận rõ, quan tâm, luân chuyển Bác sĩ, lãnh đạo trẻ về làm Giám đốc tại Bệnh viện. Trưởng thành và phát triển là nguyện vọng chung nhưng là một quá trình lâu dài, cần có thời gian tích lũy kinh nghiệm thực tiễn. Trong quá trình làm việc, vẫn là con người như mọi người, người thầy thuốc ở chỗ này, chỗ kia, việc cụ thể này,việc cụ thể nọ có thể chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân đến khám chữa bệnh là điều không thể tránh khỏi

          Tôi không phải là phóng viên báo chí làm nhiệm vụ điều tra để có điều kiện đi sâu tìm hiểu hoạt động của Bệnh viện mà chỉ là công dân , là người đến khám, chữa bệnh, thấy gì, nghe được gì  ghi chép lại đúng như thế.  

.
          Sáng sáng, đạp xe đạp, rèn luyện sức khỏe của tuổi già, anh bạn tôi đã có một thời là lãnh đạo phụ trách khối văn hóa, xã hội huyện. Anh kể, trước đây, trong cuộc họp giao ban liên ngành, Giám đốc Trung tâm Y tế báo cáo các nhà vệ sinh của Bệnh viện tuy mới xây lên nhưng đều bị khóa chặt bởi bệnh nhân không biết sử dụng. Thế là nhân dịp này tôi quan tâm ghé mắt đến các phòng vệ sinh. Không như ngày nào, các phòng vệ sinh ở khu vực phòng khám đều mở toang, sạch sẽ . Tôi ghé vào phòng vệ sinh các khoa có bệnh nhân nằm điều trị để chứng kiến rõ thêm nhưng khi đi vào các khoa điều trị bệnh nhân đều bị bảo vệ ngăn lại bởi giờ này không phải giờ thăm bệnh nhân. Không phải bệnh nhân, không phải người chăm nuôi ,không được tùy tiện vào khu vực bệnh nhân điều trị mà tôi thì chẳng thuộc đối tượng nào trong đó.

          Lại quay về phòng Hành chính hỏi xin gặp Giám đốc Bệnh viện. Thực tình tôi cũng chẳng có việc gì để gặp Giám đốc bệnh viện nhưng nếu có dịp tiếp xúc tôi cũng muốn biết cách ứng xử, quan hệ của Giám đốc với công dân. Tôi cũng muốn trước khi xin gặp Giám đốc khi qua phòng Hành chính thái độ tiếp công dân ở đây thế nào và việc người dân xin gặp lãnh đạo Bệnh viện khó dễ ra sao. Không may cho tôi,  Giám đốc Bệnh viên đi công tác vắng. Nếu Giám đốc ở nhà, được gặp tôi cũng có phương án, lý do để trình bày : Đó là nói lại những gì mà mắt thấy, tai nghe với tư cách một công dân, một người vào Bệnh viện để khám và chữa bệnh.

                                                           Tháng 7-2016
                                                                   NC

BỆNH MÃN TÍNH

Thấy nấn ná sau buổi liên hoan chia tay về hưu như còn vướng mắc điều gì chưa thông, tôi chậm bước bên anh. Nét mặt anh trở nên tươi tỉnh, linh lợi khác hẳn mấy phút trước. Nhìn thẳng vào tôi anh bảo :

          - Tớ hỏi thật. Lão cũng phải nói thật nhé. Hơn 5 năm sống gần lão, tớ phát hiện một điều rất lạ ở lão, tớ đã cố gắng lý giải mà không hề lý giải nổi. Bây giờ về hưu, tớ không mang nổi điều canh cánh ấy trong lòng nên hôm nay nấn ná để " tra khảo " lão bằng được.

           Nghe anh nói thế tôi đâm hoảng. Điều gì mà nghiêm trọng, ghê gớm thế, lại đến thời điểm về hưu khi không còn vướng mắc mọi quan hệ trên dưới, không dính líu gì đến công việc anh mới thổ lộ. Nhưng tôi cũng bình tĩnh, yên tâm bởi từ khi làm việc cùng cơ quan, anh và tôi đều tâm đầu, ý hợp không có vấn đề gì để cả hai chúng tôi vướng bận trong lòng mà câu hỏi của anh hoàn toàn thuộc lĩnh vực cá nhân. Tôi bảo :

          - Hôm nay ông bạn già của tôi sao thế ? Anh có say không đấy ?
          - Say là say thế nào. Lão đã thấy tớ uống rượu bị say bao giờ chưa ?

          - Ờ thế thì được. Nào ông anh cần dạy bảo thằng em điều gì ?

           Anh vừa xua tay, vừa lắc đầu ngoay ngoảy và bảo : Không, không,  tớ đâu nói dạy bảo lão mà chỉ thắc mắc điều này thôi - anh nhìn thẳng vào mặt tôi và ngừng lại mấy giây - tôi thì ngỡ tim mình ngừng đập, trái đất ngừng quay. Anh chậm rãi , này nhé : Điều lạ mà tớ phát hiện ở lão đã rất nhiêu lần, tớ để ý quan sát, theo dõi ở nhiều địa điểm, hoàn cảnh khác nhau, nhưng cứ hễ có người nào đó hỏi thăm sức khỏe các Cụ gia đình lão là lão đờ mặt ra rồi nhanh chóng lẩn ra chỗ khác như thê bệnh  tâm thần và không thể chịu đựng nổi cái không khí ấy. Lão bị bệnh gì hay lão đóng kịch để tẩy chay người khác đấy. Quả thật tớ không hiểu ?

          Lúc này tôi trố mắt như mắt ốc nhồi, trân trân nhìn anh, dù tôi không bị cận thị. Một hiện tượng mà tôi không dám thổ lộ cùng ai trong suốt một thời gian dài mà anh không những phát hiện, theo dõi, khẳng định rồi đưa ra một câu vừa kết luận, vừa hỏi nước đôi : Bệnh hay Đóng kịch ? Nếu anh cứ khẳng định là bệnh lý thì tôi chẳng băn khoăn và lý giải cùng anh. Nhưng anh bảo tôi đóng kịch để tẩy chay người khác thì hoàn toàn không ổn, anh sẽ nhìn nhận tôi là con người thế nào, buộc tôi phải thổ lộ cùng anh.

                                                         *

                                                       *    *

          Ngày mới về  nhận việc, mấy anh em khu Bốn, Đại học Vinh may mắn về chung một trường cấp III công tác. May mắn chỉ ở chỗ  mấy thằng đều xa nhà, chủ nhật, ngày lễ nghỉ học, giáo viên người địa phương, học sinh về hết chỉ mấy thằng xa nhà cùng ở lại trường để đỡ buồn tẻ cô đơn, chứ cái trường ở nơi xa xôi, nơi khỉ ho cò gáy này không mấy anh lạ nước lạ cái từ khu Bốn đến dạy học thì cũng chẳng ai giành mất chỗ. Tất cả đều mới mẻ, lạ lẫm. Hiệu trưởng nhà trường là một thầy giáo đã cao tuổi, tiết kiệm lời lúc nào cũng tỏ vẻ quan trọng, oai nghiêm. Với chúng tôi, ông là người quản lý nghiêm khắc, cứng nhắc. Với cấp dưới là giao công việc, kiểm tra, nhắc nhở, đánh giá, khen chê... cánh giáo viên mới chúng tôi rất gờm. Khác với Hiệu trưởng, Thư ký Công đoàn là người trực tiếp sắp xếp chỗ ở, hướng dẫn về phục vụ cuộc sống, lo tem phiếu, báo cơm nhà bếp ... động viên phần " linh hồn " nên bước đầu chúng tôi thấy thân thiện, rất quan trọng. Đến trường được một thời gian chúng tôi lại vinh dự được kết nạp vào Công đoàn mà tổ chức này chúng tôi còn lơ ngơ chưa biết nó như thế nào. Chúng tôi chỉ biết Thư ký Công đoàn chiếm một ghế trong Bộ tứ bởi vị trí ấy thì cuộc họp nào của giáo viên chúng tôi cũng được Thư ký CĐ nói đi nói lại. Ngày ấy, khi các bậc học, cấp học chưa có Điều lệ nhà trường  mà mới có Quy chế trường cấp ...  thôi thì cái tên Bộ tứ quan trọng lắm. Các tổ chức khác tôi không rõ, nhưng khi đại hội Công đoàn, cựu đoàn viên bàn cãi sôi nổi giành chức Thư ký CĐ để có chân trong Bộ tứ. Cứ mỗi năm 2 kỳ họp  phụ huynh học sinh, sinh hoạt Công đoàn thường kỳ hay đi xuống nhà dân chơi, ông Thư ký Công đoàn đều tự giới thiệu có chân trong Ban lãnh đạo trường, trong Bộ tứ với vẻ mặt rất quan trọng.  Ôi cái danh, ôi tham vọng quyền lực của con người !
                                                       

                                                            *

                                                          *    *

          Lại kể về mấy thằng khu Bốn. Ngày ấy cái tên khu Bốn thiêng liêng lắm.Thiêng liêng ở mảnh đất hứng bom, hứng đạn suốt đêm ngày. Thiêng liêng ở chỗ thông tin mỗi ngày mấy máy bay Thần Sấm, Con Ma ... bị bắn rơi hay bao nhiêu cầu bị đánh bom, bao nhiêu mất mát hy sinh đều bắt đầu từ mảnh đất Thanh - Nghệ Tĩnh - Quảng Bình. Đường vào xứ Nghệ, vào Thanh bấy giờ khó khăn như đường lên Thiên Đình nhưng lại dễ dàng như đi xuống địa ngục. Ấy vậy mà hai năm liên tục, anh bạn tôi gắn lên đầu hai vành khăn tang trắng. Một vành khăn tang Cha, một vành khăn tang Mẹ.Nỗi đau chồng lên nỗi đau. Anh em chúng tôi, niềm vui, nỗi buồn cũng thành chai sạn bởi quê xa, tất cả chỉ mong chờ lá thư mỏng manh mà mọi sự kiện khi đến tay mình , ở nhà đã xảy ra hàng tuần, hàng tháng. Rồi những năm tháng chiến tranh ác liệt cũng kết thúc,cuộc sống dễ thở hơn nhiều. Công việc cứ theo chu kỳ trôi theo năm tháng. Một năm học mới bắt đầu, khai giảng, học kỳ I, nghỉ Tết, học kỳ II ... cứ diễn ra đều đều . Mỗi năm, cứ dip nghỉ tết, kết thúc năm học, nghỉ hè là chúng tôi khăn gói tếch thẳng về quê.

          Sau mối kỳ nghỉ tết, nghỉ hè chúng tôi lục tục trở lại trường ( ngày ấy giáo viên nghỉ hè thoải mái, không phải bồi dưỡng, không chuyên đề chuyên đóm như bây giờ ) chuẩn bị cho khai giảng năm học mới. Năm nào cũng như năm nào, đã thành lệ, đã thành thói quen, cứ mỗi lần từ quê ra, Thư ký Công đoàn - Thành viên Bộ tứ - Thành viên Ban Lãnh đạo trường - người phụ trách phần hồn của chúng tôi luôn đon đả thăm hỏi chúng tôi : Trong quê, các Cụ đều mạnh khỏe cả chứ ? Mấy anh em chỉ một mình tôi còn mẹ đã ngoài 70 tuổi, anh bạn tôi các Cụ mới đi xa, còn hai người bạn khác ở quê hương cũng chỉ còn anh chị em ruột thịt. Tôi đón nhận lời thăm hỏi công thức, lặp đi lặp lại, quan liêu không chứa đựng tình cảm chân thật, không những chẳng làm tâm hồn thoải mái mà chỉ là sự ghê tởm,  giả dối. Cũng từ đấy tôi mắc căn bệnh tâm thần từ cấp tính, dần dần thành mãn tính không phương cứu chữa : Cứ đờ mặt ra và không thể chịu nổi khi có người hỏi thăm sức khỏe các Cụ thân sinh

                                                          *

                                                        *    *

          Thật bất ngờ, kể đến đấy, anh bạn tôi nắm chặt lấy tay tôi, không nói một lời, lôi tôi xềnh xệch đến một quán bia gần đấy.

           Đêm ấy chúng tôi đã say.

                                                                         NC