BỆNH MÃN TÍNH

Thấy nấn ná sau buổi liên hoan chia tay về hưu như còn vướng mắc điều gì chưa thông, tôi chậm bước bên anh. Nét mặt anh trở nên tươi tỉnh, linh lợi khác hẳn mấy phút trước. Nhìn thẳng vào tôi anh bảo :

          - Tớ hỏi thật. Lão cũng phải nói thật nhé. Hơn 5 năm sống gần lão, tớ phát hiện một điều rất lạ ở lão, tớ đã cố gắng lý giải mà không hề lý giải nổi. Bây giờ về hưu, tớ không mang nổi điều canh cánh ấy trong lòng nên hôm nay nấn ná để " tra khảo " lão bằng được.

           Nghe anh nói thế tôi đâm hoảng. Điều gì mà nghiêm trọng, ghê gớm thế, lại đến thời điểm về hưu khi không còn vướng mắc mọi quan hệ trên dưới, không dính líu gì đến công việc anh mới thổ lộ. Nhưng tôi cũng bình tĩnh, yên tâm bởi từ khi làm việc cùng cơ quan, anh và tôi đều tâm đầu, ý hợp không có vấn đề gì để cả hai chúng tôi vướng bận trong lòng mà câu hỏi của anh hoàn toàn thuộc lĩnh vực cá nhân. Tôi bảo :

          - Hôm nay ông bạn già của tôi sao thế ? Anh có say không đấy ?
          - Say là say thế nào. Lão đã thấy tớ uống rượu bị say bao giờ chưa ?

          - Ờ thế thì được. Nào ông anh cần dạy bảo thằng em điều gì ?

           Anh vừa xua tay, vừa lắc đầu ngoay ngoảy và bảo : Không, không,  tớ đâu nói dạy bảo lão mà chỉ thắc mắc điều này thôi - anh nhìn thẳng vào mặt tôi và ngừng lại mấy giây - tôi thì ngỡ tim mình ngừng đập, trái đất ngừng quay. Anh chậm rãi , này nhé : Điều lạ mà tớ phát hiện ở lão đã rất nhiêu lần, tớ để ý quan sát, theo dõi ở nhiều địa điểm, hoàn cảnh khác nhau, nhưng cứ hễ có người nào đó hỏi thăm sức khỏe các Cụ gia đình lão là lão đờ mặt ra rồi nhanh chóng lẩn ra chỗ khác như thê bệnh  tâm thần và không thể chịu đựng nổi cái không khí ấy. Lão bị bệnh gì hay lão đóng kịch để tẩy chay người khác đấy. Quả thật tớ không hiểu ?

          Lúc này tôi trố mắt như mắt ốc nhồi, trân trân nhìn anh, dù tôi không bị cận thị. Một hiện tượng mà tôi không dám thổ lộ cùng ai trong suốt một thời gian dài mà anh không những phát hiện, theo dõi, khẳng định rồi đưa ra một câu vừa kết luận, vừa hỏi nước đôi : Bệnh hay Đóng kịch ? Nếu anh cứ khẳng định là bệnh lý thì tôi chẳng băn khoăn và lý giải cùng anh. Nhưng anh bảo tôi đóng kịch để tẩy chay người khác thì hoàn toàn không ổn, anh sẽ nhìn nhận tôi là con người thế nào, buộc tôi phải thổ lộ cùng anh.

                                                         *

                                                       *    *

          Ngày mới về  nhận việc, mấy anh em khu Bốn, Đại học Vinh may mắn về chung một trường cấp III công tác. May mắn chỉ ở chỗ  mấy thằng đều xa nhà, chủ nhật, ngày lễ nghỉ học, giáo viên người địa phương, học sinh về hết chỉ mấy thằng xa nhà cùng ở lại trường để đỡ buồn tẻ cô đơn, chứ cái trường ở nơi xa xôi, nơi khỉ ho cò gáy này không mấy anh lạ nước lạ cái từ khu Bốn đến dạy học thì cũng chẳng ai giành mất chỗ. Tất cả đều mới mẻ, lạ lẫm. Hiệu trưởng nhà trường là một thầy giáo đã cao tuổi, tiết kiệm lời lúc nào cũng tỏ vẻ quan trọng, oai nghiêm. Với chúng tôi, ông là người quản lý nghiêm khắc, cứng nhắc. Với cấp dưới là giao công việc, kiểm tra, nhắc nhở, đánh giá, khen chê... cánh giáo viên mới chúng tôi rất gờm. Khác với Hiệu trưởng, Thư ký Công đoàn là người trực tiếp sắp xếp chỗ ở, hướng dẫn về phục vụ cuộc sống, lo tem phiếu, báo cơm nhà bếp ... động viên phần " linh hồn " nên bước đầu chúng tôi thấy thân thiện, rất quan trọng. Đến trường được một thời gian chúng tôi lại vinh dự được kết nạp vào Công đoàn mà tổ chức này chúng tôi còn lơ ngơ chưa biết nó như thế nào. Chúng tôi chỉ biết Thư ký Công đoàn chiếm một ghế trong Bộ tứ bởi vị trí ấy thì cuộc họp nào của giáo viên chúng tôi cũng được Thư ký CĐ nói đi nói lại. Ngày ấy, khi các bậc học, cấp học chưa có Điều lệ nhà trường  mà mới có Quy chế trường cấp ...  thôi thì cái tên Bộ tứ quan trọng lắm. Các tổ chức khác tôi không rõ, nhưng khi đại hội Công đoàn, cựu đoàn viên bàn cãi sôi nổi giành chức Thư ký CĐ để có chân trong Bộ tứ. Cứ mỗi năm 2 kỳ họp  phụ huynh học sinh, sinh hoạt Công đoàn thường kỳ hay đi xuống nhà dân chơi, ông Thư ký Công đoàn đều tự giới thiệu có chân trong Ban lãnh đạo trường, trong Bộ tứ với vẻ mặt rất quan trọng.  Ôi cái danh, ôi tham vọng quyền lực của con người !
                                                       

                                                            *

                                                          *    *

          Lại kể về mấy thằng khu Bốn. Ngày ấy cái tên khu Bốn thiêng liêng lắm.Thiêng liêng ở mảnh đất hứng bom, hứng đạn suốt đêm ngày. Thiêng liêng ở chỗ thông tin mỗi ngày mấy máy bay Thần Sấm, Con Ma ... bị bắn rơi hay bao nhiêu cầu bị đánh bom, bao nhiêu mất mát hy sinh đều bắt đầu từ mảnh đất Thanh - Nghệ Tĩnh - Quảng Bình. Đường vào xứ Nghệ, vào Thanh bấy giờ khó khăn như đường lên Thiên Đình nhưng lại dễ dàng như đi xuống địa ngục. Ấy vậy mà hai năm liên tục, anh bạn tôi gắn lên đầu hai vành khăn tang trắng. Một vành khăn tang Cha, một vành khăn tang Mẹ.Nỗi đau chồng lên nỗi đau. Anh em chúng tôi, niềm vui, nỗi buồn cũng thành chai sạn bởi quê xa, tất cả chỉ mong chờ lá thư mỏng manh mà mọi sự kiện khi đến tay mình , ở nhà đã xảy ra hàng tuần, hàng tháng. Rồi những năm tháng chiến tranh ác liệt cũng kết thúc,cuộc sống dễ thở hơn nhiều. Công việc cứ theo chu kỳ trôi theo năm tháng. Một năm học mới bắt đầu, khai giảng, học kỳ I, nghỉ Tết, học kỳ II ... cứ diễn ra đều đều . Mỗi năm, cứ dip nghỉ tết, kết thúc năm học, nghỉ hè là chúng tôi khăn gói tếch thẳng về quê.

          Sau mối kỳ nghỉ tết, nghỉ hè chúng tôi lục tục trở lại trường ( ngày ấy giáo viên nghỉ hè thoải mái, không phải bồi dưỡng, không chuyên đề chuyên đóm như bây giờ ) chuẩn bị cho khai giảng năm học mới. Năm nào cũng như năm nào, đã thành lệ, đã thành thói quen, cứ mỗi lần từ quê ra, Thư ký Công đoàn - Thành viên Bộ tứ - Thành viên Ban Lãnh đạo trường - người phụ trách phần hồn của chúng tôi luôn đon đả thăm hỏi chúng tôi : Trong quê, các Cụ đều mạnh khỏe cả chứ ? Mấy anh em chỉ một mình tôi còn mẹ đã ngoài 70 tuổi, anh bạn tôi các Cụ mới đi xa, còn hai người bạn khác ở quê hương cũng chỉ còn anh chị em ruột thịt. Tôi đón nhận lời thăm hỏi công thức, lặp đi lặp lại, quan liêu không chứa đựng tình cảm chân thật, không những chẳng làm tâm hồn thoải mái mà chỉ là sự ghê tởm,  giả dối. Cũng từ đấy tôi mắc căn bệnh tâm thần từ cấp tính, dần dần thành mãn tính không phương cứu chữa : Cứ đờ mặt ra và không thể chịu nổi khi có người hỏi thăm sức khỏe các Cụ thân sinh

                                                          *

                                                        *    *

          Thật bất ngờ, kể đến đấy, anh bạn tôi nắm chặt lấy tay tôi, không nói một lời, lôi tôi xềnh xệch đến một quán bia gần đấy.

           Đêm ấy chúng tôi đã say.

                                                                         NC